Foydali havolalar
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining rasmiy vebsahifasi
O’zbekiston Respublikasi hukumati portal
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi
O’zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi
O’zbekiston Respublikasi Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi
"Dunyo" axborot agentligi
76 davlat fuqarolari Oʻzbekistonga elektron viza olishlari mumkin boʻladi (Roʻyxat)
Oʻzbekiston 45 ta davlat fuqarolari uchun vizani bekor qilishni eʼlon qildi (Roʻyxat)
Milliy sport turlari
Har bir xalqning madaniyati o‘ziga xos bo‘lib, tili, urf-odatlari, turmush tarzi, o‘yinlarida namoyon bo‘ladi. Ma'naviy qadriyatlar, me'yorlar, yutuqlarning davomiyligini saqlash juda muhim, chunki bu meros xalqning millat sifatida yashashining zaruriy shartidir. Ma’lumki, uzoq tarixga ega bo‘lgan jismoniy madaniyat umumiy madaniyatning tarkibiy qismi hisoblanadi. O‘zbekiston jamoatchiligi uchun ham yuqori saviyadagi sport yutuqlari, ham ommaviy jismoniy tarbiya yutuqlari muhim bo‘lib, bunda xalqning ijtimoiy xotirasini etkazuvchi milliy sport turlari yorqin tarkibiy qism hisoblanadi.
Ta’kidlash joizki, zamonaviy sportga yo‘l milliy o‘yinlardan o‘tadi. Jamiyat madaniy xotirasining muhim tarkibiy qismiga aylangan va zamonaviy O‘zbekistonda rivojlanayotgan ba’zi an’anaviy sport turlarini sanab o‘tamiz.
Alaman-bayga (poyga) - o'rta asrlarda eng yuqori rivojlanishga erishgan xalq poygasi. U, qoida tariqasida, bayram kunlarida o'tkazildi, o'z ahamiyatini yo'qotmadi, imkon qadar bayramlar va sport va yengil atletika dasturiga kiritilgan. Qoidalarga ko'ra: ular otlarini egarlab, bir qatorga tizilishdi va signal bilan ma'lum bir joyga oldinga yugurishdi, keyin butun chopayotgan otliqlar orqaga burilib ketishdi; birinchi qaytgan kishi g'olib deb topildi.
Baiga (poyga) - uzoq masofaga sakrash. Odatda 50 km masofaga poyga shaklida yirik kompleks musobaqalar paytida o'tkazildi.
Chowgan - ot polosi. Rivojlanishning boshlanishi 7-8-asrlarga to'g'ri keladi, o'yin jangchilarning asosiy o'yin-kulgilaridan biri edi. Chavandozlarning maxsus tayoqlari (suljonlar) bo'lib, ular yordamida to'pni urib tushiradi. O'yinchilar ikki partiyaga bo'lingan; har bir jamoa to'pni raqib darvozasiga uzatishga harakat qildi. Ba'zida chougan zamonaviy xokkeyni eslatuvchi otda o'ynalmagan.
Ot sporti bilan bir qatorda dorbozlik, yaʼni qoʻzgʻalmas arqonda muvozanat nuri (langar) bilan ijro etish sanʼati ham muvaffaqiyat qozondi. Muvozanat san'ati 2,5 ming yil oldin Sharqda paydo bo'lgan va keyin butun dunyoga tarqaldi. Ajoyib jismoniy tayyorgarligi va yaxshi koordinatsiyani namoyish etgan arqonchilar bayram va tantanalarda chiqish qildilar.
Kurash kurashiga bo‘lgan qiziqish jang san’atining boshqa turlarining rivojlanishiga sabab bo‘ldi. Masalan, mintaqa xalqlari jang san’atining ko‘p asrlik an’analarini o‘zida mujassam etgan zamonaviy jang san’ati turi – “O‘zbek jang sanati” (o‘zbek jang san’ati) ayniqsa, yoshlar o‘rtasida ommalashgani buni tasdiqlaydi. Ushbu jang san'ati o'rganilgan meros asosida yaratilgan, turli jangovar tizimlarning samarali usullari bilan boyitilgan. Ushbu jang san'ati ma'lum yo'nalishlar bilan ajralib turadi: sport, sog'lomlashtirish (40 yoshdan keyin), qo'l san'ati (3000 qo'l texnikasi), temuriylar jang san'ati (pichoq, qilich, tayoq, nayza bilan ishlash), jangovar kurash. Himoya va hujum harakatlarining komplekslari tarixiy shaxslar nomi bilan atalgan, bu, shubhasiz, vatanparvarlik tarbiyasiga hissa qo'shadi.
Jang san'atining yana bir qiziq turi, uni e'tibordan chetda qoldirib bo'lmaydi, bu Turon (so'zning tarixiy ma'nosi epchil, kuchli, qo'rqmas) - bu jang san'atidir, ular qadimgi davrlarda sodir bo'lgan janglarda uchragan turli xil uslublar elementlarini o'z ichiga oladi. hozirgi O'zbekiston hududi. Mutaxassislarning fikricha, o‘tmishda savdo shaharlarida Buyuk ipak yo‘li bo‘ylab yurgan karvonlarni kuzatib borish va himoya qilish bilan shug‘ullanuvchi kishilar bo‘lgan. Ular noyob jangovar mahoratga ega edilar, bu ularga ko'plab va yaxshi qurollangan raqiblarga qarshi muvaffaqiyatli kurashish imkonini berdi. To‘g‘ri tizimlashtirilgan va qayta ishlab chiqilgan bu jangovar mahoratlar Turon jang san’atining asosini tashkil etadi. Shu bilan birga, jang san'ati o'ziga xos falsafani, dunyoqarash tizimini o'z ichiga olishi, bu bilan tanishish jangchiga zarur psixologik tayyorgarlik darajasiga erishishga imkon berishini hisobga olish kerak.
Sanab o‘tilgan milliy o‘yinlar, jismoniy mashqlar, asrlar davomida shakllangan milliy sport turlari, albatta, nafaqat jismoniy sifatlarni (kuch, tezlik, chidamlilik, epchillik, moslashuvchanlik), balki axloqiy va irodaviy fazilatlarni ham har tomonlama rivojlantirdi. Asta-sekin shaxs rivojlanishining jismoniy yo'nalishining utilitar ahamiyati nafaqat sog'lom turmush tarzi, faol jismoniy tarbiya va sportni targ'ib qilish bilan to'ldirildi, balki kundalik hayotning bir qismiga, bo'sh vaqt shakliga aylandi va tushunchaga aylandi. uning keyingi organik rivojlanishi.